Регионална конференција за превенција на присилни бракови
Скопје, Северна Македонија | 10–12 септември 2025

Отворена порта/Ла Страда, заедно со учесниците на Регионалната конференција за превенција од присилен брак, одржана во Скопје од 10 до 12 септември 2025 година, вклучително претставници на владите, граѓанските организации, застапници на преживеаните, меѓународни институции, академската заедница и донаторските партнери од Западен Балкан и Европа, изразуваат заедничката одлучност да се спречи и да се борат против присилниот и детскиот брак во сите негови форми, вклучувајќи ја и трговијата со луѓе заради експлоатација преку присилен брак.

Како дел од 16-те дена активизам против насилство врз жените, Отворена порта/Ла Страда го истакнува присилниот брак како длабоко родово засновано кршење на човековите права. Тој непропорционално ги погодува жените и девојчињата, ја ограничува нивната автономија и ги изложува на сексуално насилство, домашно слугинство и други форми на експлоатација и трговија со луѓе.

Конференцијата потврди дека, и покрај значајните законски напредоци како Директивата на ЕУ за борба против трговија со луѓе и Директивата на ЕУ против насилство врз жените, нивната имплементација останува неусогласена. Присилниот брак често останува непријавен, ретко процесуиран, а дополнително се овозможува преку правни празнини, слаби институционални механизми за одговор и длабоко вкоренети патријархални норми.

Нашиот повик за акција:

• Ги повикуваме владите да ги затворат законските пропусти, да определат доволни буџети и ефикасно да ги спроведуваат законите. Владите мора да го препознаат принудниот брак како кршење на човековите права и како форма на експлоатација и мора да обезбедат националните институции да бидат опремени и одговорни.
• Ги повикуваме регионалните тела и институциите на ЕУ да ги усогласат дефинициите, да ги усогласат правните рамки, да финансираат услуги фокусирани на преживеаните и да го следат почитувањето на европските и меѓународните обврски. Регионалната и меѓународната соработка мора да се зајакне за да се реши прекуграничната димензија на принудниот брак.
• Ги покануваме граѓанското општество и заедниците да ја продолжат својата клучна улога во превенцијата и поддршката — подигање на свеста, застапување за преживеаните, ангажирање на училиштата и семејствата и работа со верските и општествените лидери за да се предизвикаат штетните норми.
• Апелираме до донаторите и меѓународните партнери да обезбедат долгорочна финансиска и техничка поддршка за граѓанските организации во обезбедувањето програми за превенција, услуги за преживеани и прекугранична соработка. За крај на принудниот брак не се потребни краткорочни проекти, туку трајна инвестиција во промени.

 

Принудниот брак е скриена експлоатација. Тоа не е традиција, туку кршење на слободата, достоинството и основните права.

Заедно, потврдуваме: Согласноста е право, а не привилегија. Ниту едно дете, жена или маж не смее никогаш да биде принудено на брак.

Работејќи заедно преку институциите, заедниците и границите, се обврзуваме да изградиме иднина каде секоја личност може да живее слободно од принуда и насилство.

Прочитајте го нашиот целосен заеднички заклучок тука.

Проектот „Подобрување на превенцијата и грижата за жртвите на присилни бракови“, имплементиран од Отворена Порта/Ла Страда со поддршка од Министерството за Европа и надворешни работи на Франција (FEF-R), го третира присилниот брак како родово базирана форма на трговија со луѓе, со цел да се спречи и намали неговата појава преку продлабочување на разбирањето на структурните причини и последици, подигнување на свесноста и развивање препораки засновани на докази кои придонесуваат за ефективни национални политики и конкретни интервенции. Врз основа на Анализата за присилни бракови, изготвена од сведоштва на лица со животно искуство и консултации со национални чинители, проектот разви и сподели практични препораки за подобра идентификација, заштита и поддршка на жртвите. Јавната свесност и ангажманот во заедницата беа зајакнати преку кампањата, „Јас Не се согласувам на присилен брак“, додека регионалната соработка беше унапредена преку Регионалната конференција за превенција на присилни бракови. Како резултат, проектот го унапреди политичкиот дијалог заснован на докази, го подобри препознавањето на присилниот брак, вклучително и како трговија со луѓе и родово базирано насилство, и придонесе за покоординирани превентивни мерки насочени кон преживеаните.